Juri Apresjan and the Development of Semantics and Lexicography

Résumé

Abstract: The major aim of this article is to highlight Juri Apresjan's impact on the develop-ment of linguistic semantics and theoretical lexicography. In order to achieve this goal, a number of issues of paramount importance, which have always been in the focus of attention in Apresjan's publications, have to be discussed: (a) the notion of "naïve picture of the world", i.e. language-spe-cific folk categorization encoded in the lexical and grammatical semantics of a particular language, as opposed to the supposedly universal and language-independent system of scientific concepts; (b) basic properties of the formal metalanguage of semantic desciption, its explanatory power and applicability in dictionary-making; and (c) representation of synonymy in a bilingual and a mono-lingual dictionary of synonyms designed within the framework of systematic lexicography. In addition, considerable attention has been given to two basic categories of systematic lexicography, "lexicographic portrait" and "lexicographic type", as well as the zonal structure of dictionary arti-cles.Keywords: BILINGUAL DICTIONARY, COMMONSENSE (EVERYDAY) KNOWLEDGE, DEFINITION, DICTIONARY OF SYNONYMS, EXPERT KNOWLEDGE, INTEGRATED LEXICO-GRAPHIC DESCRIPTION, LEXICOGRAPHIC PORTRAIT, LEXICOGRAPHIC TYPE, META-LANGUAGE, NAÏVE PICTURE OF THE WORLD, SCIENTIFIC PICTURE OF THE WORLD, SYNONYM SERIES, SYSTEMATIC LEXICOGRAPHY, TRANSLATION DICTIONARY, ZONAL STRUCTURE (OF A DICTIONARY ENTRY)Opsomming: Jury Apresjan en die ontwikkeling van die semantiek en lek-sikografie. Die hoofdoel van hierdie artikel is om Juri Apresjan se invloed op die ontwikkeling van die linguistiese semantiek en teoretiese leksikografie uit te lig. Om hierdie doel te bereik, moet 'n aantal kwessies van die grootste belang wat nog altyd in die brandpunt van aandag in Apresjan se publikasies was, bespreek word: (a) die opvatting van 'n "naïewe beeld van die wêreld", d.w.s. taalspesifieke volkskategorisering wat in die leksikale en grammatikale semantiek van 'n bepaalde taal geënkodeer is, in teenstelling met die veronderstelde universele en taalonafhanklike stelsel wetenskaplike konsepte; (b) die basiese eienskappe van die formele metataal van semantiese beskrywing, die verklarende krag daarvan en die toepasbaarheid daarvan in woordeboeksamestel-ling; en (c) die aanbieding van sinonimiteit in 'n tweetalige en 'n eentalige sinoniemwoordeboek beplan binne die raamwerk van die sistematiese leksikografie. Hierbenewens is aansienlike aandag gegee aan twee basiese kategorieë van die sistematiese leksikografie, die "leksikografiese portret" en die "leksikografiese soort", asook die sonestruktuur van woordeboekartikels.Sleutelwoorde: ALGEMENE (ALLEDAAGSE) KENNIS, DEFINISIE, GEÏNTEGREERDE LEKSIKOGRAFIESE BESKRYWING, LEKSIKOGRAFIESE PORTRET, LEKSIKOGRAFIESE SOORT, METATAAL, NAÏEWE BEELD VAN DIE WÊRELD, SINONIEMREEKS, SINONIEMWOORDEBOEK, SISTEMATIESE LEKSIKOGRAFIE, SONESTRUKTUUR (VAN 'N WOORDE-BOEKINSKRYWING), TWEETALIGE WOORDEBOEK, VAKKUNDIGE KENNIS, VERTALENDE WOORDEBOEK, WETENSKAPLIKE BEELD VAN DIE WÊRELD